بررسی شرایط اجتماعی و فرهنگی حاکم بر طراحی و تولید فرش قاجار

چکیده: فرش ایران در گذر تاریخی خود افت و خیزهای فراوانی را طی کرده است ؛ در طی دوره قاجار روند این تغییرات با سرعت دو چندان مسیر خود را پیش می گیرد. تأثیرات جامعه ای که روز به روز در حال تغییر و از سویی در مواجهه با فرهنگ غرب است، ورود صنایع و نوآوری های جدید در عرصه علم و دانش بشری، راه اندازی شرکت های چند ملیتی و شروع به کار آنها در مراکز بافت و تولید فرش ایران همگی به نحوی تأثیرات قابل توجه در تولید، صادرات و طراحی فرش این دوره گذاشته اند،که لازم است این تغییرات و دگرگونی ها، در امر صادرات انبوه فرش و افزایش درآمد دولت از قِبَل آن و تأثیرپذیری طرح و نقش فرش ایران از عوامل خارجی ، داخلی و همینطور اشتیاق و علاقه صاحب منصبان و والیان حکومت های محلی به هنر- صنعت فرش ایران به عنوان محصول فاخر و هنری با سایر عوامل زیرساختی در فرهنگ و هنر آن دوره تطبیق-شناسی شود و از نقطه نظر طرح و نقش فرش این دوره که اصولاً دارای سبک وسیاق نیمه هندسی و روستایی به همراه طرح هایی ساده و روستایی، گرایش به طرح های افشان نسبت به لچک و ترنج، رواج طرح-های تصویری و شبیه انگاری در فرش این دوره در ابعاد قالیچه می باشد ، مورد بررسی قرار گیرد. در نهایت با جمع آوری نمونه های شاخص و متفاوت که همگی از آثار طراحی فرش، منحصر به فرد این دوران هستند به طبقه بندی طرح ها و نقش های این دوره ، نحوه رنگ آمیزی ها و موضوعات این قالی ها پرداخته شده است و با تجزیه و تحلیل ویژگی های خاص موضوعی طرح ها و نقشه های فرش قاجار تفاوت ها و تمایزهای این دوره با دوره های قبل ذکر شده است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است ، که با بهره گیری از اطلاعات کتابخانه ای و میدانی صورت می گیرد . گردآوری اطلاعات نیز به صورت اسنادی، تاریخی و مشاهده است که شامل بررسی اسناد مکتوب و بازدید و تجزیه و تحلیل فرش های کاخ موزه ها و موزه فرش تهران و موزه آستان قدس رضوی می باشد.